Vyncke-memorabilia

Amaat Vyncke, Zedelgems zoeaaf, blauwvoet-studentenleider en Witte Pater heeft me al sinds mijn kinderjaren gefascineerd en geïnspireerd. Op een regionale chironamiddag zag ik de gedenkplaat op het Zedelgemse gemeentehuis en las er dat de Witte Pater Missionaris 'onder zijne iever bezweken (was) te Kibanga op het Tanganika-meer' in 1888, dus vrij kort na de ontdekking van Congo door Stanley. Fascinerend dat een zoeaaf, soldaat dus van de paus, hier geboren, overleed in Centraal-Afrika.

Later leerde ik de veelzijdigheid van onze meest bekende Zedelgemnaar beter kennen: als jongeling werd hij Pauselijk Zoeaaf in Rome, bouwde nadien de studenten-zoeavenbeweging mee uit, lag met Albrecht Rodenbach mee aan de basis van de blauwvoeterie, werd priester en bouwde het onderwijs en het sociale leven uit in zijn parochie Dudzele en kon, na lang aandringen Witte Pater worden en vertrekken naar het onbekende, duistere Afrika. Hoewel hij wist dat dit betekende dat hij waarschijnlijk binnen de vijf jaar zou sterven, weerhield dit hem er niet van om de armsten der armen (i.c. de kinderen waarvan de ouders als slaaf waren weggevoerd) te gaan helpen. Zijn 'Brieven van eenen Vlaamschen Missionaris in Midden-Africa' (1884,1885, 1888) waren mee bepalend voor de beeldvorming over Afrika en Congo en voor de strijd tegen de slavenhandel. Omwille van zijn engagement (sociaal, Vlaams, internationaal) hebben we ruim twintig jaar terug, met de VU onze prijs de naam 'Ratte Vyncke' gegeven. De biografie, die ik schreef over Vyncke en die uitgegeven werd in de reeks Zedelgemse Historische uitgaven (nr. 3), werd o.a. door de Witte Paters zelf, heel positief onthaald.

Ook vandaag blijft Vyncke mij en anderen boeien. Zo had ik dit voorjaar contact met de kunstenaar Jan Fabre die enkele jaren terug met juweelkevers een monumentaal portret schiep van Amaat Vyncke, meteen een duidelijk bewijs dat Vyncke na 150 jaar nog steeds inspireert en een erg schril contrast met zij die zich die zich hier verzet hebben om het nieuwe Sociale Huis te noemen naar 'Ratte Vincke'.

Ook zoek ik regelmatig betaalbare memorabilia en kon recent twee zaken op de kop tikken via internet. Het ene is een prentkaart van het 'moederhuis' van de Witte Paters, Maison Carrée (Algerije), door de blauwvoeter Ratte Vyncke in een brief aan Guido Gezelle omschreven als vierkant-huis (met een getekende vierkantje). Het andere is een tekening van een Vyncke-kop (zoals op zijn rouwprentje) met een Afrikaans dorp op de achtergrond. Een vignet dat deel uitmaakte van 'een reeks van 30 missionaris koppen, waarvan er elke maand een in PRO APOSTOLIS verschijnte'… te krijgen voor 1 fr. per vignet, te plakken in een mooi album dat 10 fr. kost. Beide werkjes werden mij via de post toegestuurd. Was het het verlof of was het de zon maar de post werkte trager dan in de tijd van Vyncke. Beide brieven, met een correcte en goed leesbare geadresseerde, waren afgestempeld op 25 juli maar vielen pas vandaag 10 augustus in mijn brievenbus.